Bośnia i Hercegowina

Tunel spasa - Tunel nadziei

Tunel nadziei kopali ochotnicy i wojsko bośniackie na trzy zmiany, od marca do czerwca 1993 roku. Dokładnie 4 miesiące i 4 dni. Tunel połączył dzielnicę Dobrinja z dzielnicą Butmir. W tym czasie całe miasto było otoczone przez wojska serbskie, a jedynie przestrzeń lotniska pozostała wolna, jako strefa międzynarodowa. I właśnie pod lotniskiem powstał Tunel. Od domu do domu. Jedyne połączenia miasta ze "światem".

Tunel ma 800 metrów długości, metr szerokości i 1,60 metra wysokości. 400 metrów długości od strony Butmiru jest zbudowana z drewna, które było przywożone z Igmana, a drugie 400 metrów z metalu, ponieważ w Sarajevie brakowało drewna. Ten kto znalazł się na granicy drewna i metalu wiedział, że połowę drogi ma za sobą. Niejeden też, patrząc ile mu jeszcze zostało, rozbił sobie głowę o niski sufit.

Kilka razy zdarzały się wybuchy gazu.

Tunel służył przede wszystkim do transportu broni, która następnie była ładowana na ciężarówkę Zastava i w nocy, bez włączonych świateł, po drodze szutrowej transportowana przez Igman, a także ludzi (z Tunelu korzystał np. prezydent BiH Alija Izetbegović), rannych żołnierzy i oczywiście papierosów, które w tym czasie były cenniejsze od pieniędzy. (Fabryka papierosów, była jedynym przedsiębiorstwem, które pracowało przez cały okres oblężenia). W mniejszym stopniu wykorzystywany był do transportu jedzenia i leków. Każdy kto chciał przejść przez Tunel musiał pokazać dokument oraz rzeczy, które przenosi. Na początku rzeczy były przenoszone w plecakach, ale żeby usprawnić i ułatwić transport zbudowano wagonik.
Serbowie dość szybko dowiedzieli się, w którym domu znajduje się wejście do Tunelu i regularnie ostrzeliwali budynek.
Teraz otwarta do zwiedzania jest część znajdująca się w dzielnicy Butmir. Wejść do Tunelu od strony Dobrinji jest niedostępne. Tunel nie został zasypany i jest projekt, aby został otworzony w całości dla zwiedzających, ale ze względu na fakt, że znajduje się pod lotniskiem, nie jest to takie proste. W muzeum udostępniono 25 metrów Tunelu i wystawę. Wyświetlany jest też ok. 20 minutowy film z oblężonego Sarajeva, który robi ogromne wrażenie. Za płotem znajduje się Zastava, która 100 razy pokonywała drogę przez Igman.

Po muzeum oprowadzał nas młody mężczyzna - świadek historii. Gdy dowiedział się, że Christoph pracuje z młodzieżą powiedział, że dla urodzonych po Wojnie jest szansa na normalne relacje z Serbami i Chorwatami, ale dla niego jest już za późno. Podczas Wojny stracił najlepszego przyjaciela.

Garść praktycznych informacji :

dojazd: muzeum znajduje się w dzielnicy Butmir-Donji Kotorac, na uliczce tuż za ogrodzeniem lotniska (ul. Tuneli)

bilet: studencki 5 KM, normalny 10 KM

godz. otwarcia: od kwietnia do października codziennie od 9 do 17

więcej info na: http://tunelspasa.ba/